BioShock: Een filosofische verdieping

Filosofisch idee
De filosofie die Andrew Ryan aanhangt is in filosofische kringen beter bekend als het Objectivisme, een filosofische theorie ontwikkelt door de Russisch-Amerikaanse filosofe Ayn Rand. In deze morele theorie staat de vrijheid van het individu centraal en wordt benadrukt dat ik het enige doel ben in mijn leven, alles in mijn leven moet dus gebeuren met het oog op mijzelf. Ik moet dus voor mijzelf, los van anderen, zorgen dat ik een menselijk leven kan leiden, oftewel een leven vol kunst, liefde en werk.

Hieruit volgt het politieke idee dat de ideale samenleving een volledige laissez-faire samenleving is, een samenleving waar niemand iemand anders regels op mag leggen. Iedereen bemoeit zich met zijn eigen zaken, er worden geen externe restricties opgelegd en iedereen streeft individueel naar zijn eigen geluk. Dit is dus ook een samenleving die een volledige afwezigheid van iedere vorm van regering, religie of wetten heeft, aangezien deze allemaal proberen de mens dingen te verbieden.

Hoewel dit op het eerste gezicht een vrij aantrekkelijke samenleving is, niemand legt je immers een strobreed in de weg en alleen jij bent verantwoordelijk voor je eigen succes of falen, lijden historisch gezien laissez-faire samenlevingen vaak geen lang leven. Het nadeel is namelijk dat er nog maar één wet geldt en dat is die van de markt: alles is mogelijk, zolang je het je maar kunt veroorloven. Dit betekent dus dat de vermogenden uiteindelijk veel beter uit zijn dan de lagere klassen in een maatschappij en vaak komen de lagere klassen in opstand tegen de heerschappij van het geld.

Zo ook in Rapture, waar Frank Fontaine het volk met zich meekreeg in zijn opstand tegen Andrew Ryan, mede doordat Fontaine opvanghuizen voor verweesde kinderen en mensen die hun geld zijn verloren zijn oprichtte. Fontaine hielp hiermee de lagere klassen die in Rapture niet mee konden komen met het normale leven en kweekte hiermee veel sympathie. Dit gaat natuurlijk tegen de idealen van het Objectivisme in, mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun succes in het leven, als ze falen dan is dat helemaal hun eigen schuld.
Fontaine is duidelijk geen karakter die het Objectivisme een warm hart toedraagt, hij is de personificatie van het pure egoïsme. En hoewel het lijkt alsof je als Objectivist ook een egoïst bent, is er één belangrijk verschil: een Objectivist zou nooit misbruik maken van andere mensen om zijn eigen doelen te bereiken, omdat je door andere mensen te misbruiken (bijvoorbeeld geld afpakt, ze doodmaakt of hun arbeid opeist) je ze kansen ontneemt hun eigen leven goed te leiden en daarmee beperk je ze. Dit beperken is juist wat het Objectivisme niet wil, vrijheid van ieder individu is het hoogste en enigste goed wat het Objectivisme kent.

Thema's
BioShock kent ook enkele thema's die sterk samenhangen met het Objectivisme, met als belangrijkste en bekendste 'Would you kindly?'. Deze zin is bij de hoofdpersoon van BioShock ingeprent als kleine jongen en zorgt ervoor dat de hoofdpersoon alles doet wat hem gevraagd wordt. Zonder het te weten heeft de speler dus eigenlijk helemaal geen vrijheid over zijn acties, hij valt te bevelen als een slaaf en volgt zijn bevelen tot de letter toe op.

Ditzelfde idee van slavernij kom je ook tegen bij de Little Sisters en Big Daddy's. Big Daddy's zijn normale mensen die zowel fysiek als mentaal herbouwd worden en aan één bepaalde Little Sister gekoppeld worden. Vrije wil wordt volledig weggenomen, het enige doel nog in het leven van een Big Daddy is het beschermen van zíjn Little Sister. Dit thema gaat in BioShock 2 verder verdiept worden, de speler zal in dit spel als eerste Big Daddy op zoek gaan naar zijn Little Sister, de dochter van de huidige heerser van Rapture.

Ook de Splicers hebben iedere vorm van vrijheid verloren, zij zijn zo verslaafd aan ADAM dat het enige wat ze nog kennen in het leven is hun zoektocht naar meer ADAM, met gewelddadige consequenties als gevolg. Daarnaast zijn ze ook op een andere manier een slaaf, ze worden namelijk bestuurd via een systeem van feromonen. Nadat Ryan Fontaine vermoord dacht te hebben nationaliseerde hij de Plasmids-industrie van Fontaine en voegde hij aan iedere plasmid gevoeligheid voor bepaalde feromonen toe. Dit leidde er dus toe dat Ryan het door Fontaine gecreëerde leger van Splicers over kon nemen en ze op afstand naar bepaalde plekken kon sturen met behulp van de juiste feromonen.

Zoals wel mag blijken heeft BioShock meer dan genoeg verdieping in zich. Het mooiste aan het spel is dat het mogelijk is het spel te spelen zonder dit allemaal mee te krijgen, het wordt je niet opgedrongen maar het is in de wereld van Rapture om te ontdekken. Met BioShock 2 worden hopelijk enkele thema's verder uitgediept en krijgen we misschien wel de kans om een andere politieke theorie in werking te zien, terwijl we nog steeds een erg fijn spel spelen.

Prijsvraag:

Deze week lanceert Take 2 Bioshock 2 en zoiets kunnen we natuurlijk niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Daarom kun je tot zondag 14 februari 2010 een van de drie goodiepakketten winnen die we van Take 2 mogen verloten. Hierin vind je handige items als een artbook, t-shirt, pen, soundtrack-cd, plasmid badge en een sticker. Om kans te maken op deze prijs hoef je niet veel te doen. Geef in een reactie op deze special aan, met natuurlijk een beetje motivatie welk familielid na de Big Daddy en de Big Sister de volgende grote vijand mag zijn in een BioShock-game. De drie leukste inzendingen winnen het goodiepakket.

Deelnemen aan deze prijsvraag is niet langer mogelijk.