Censuur? Tsja...
Het is moeilijk om een colunmn te schrijven over censuur, want wat maakt nu juist een column interessant? Dat je het over alles en nog wat mag hebben. Er is niet speciaal een argument nodig om een mening hard te maken in een column al wordt het wel erg gewaardeerd als je met normale argumentatie komt.
In principe mag de columnist schrijven wat hij of zij wil. Persoonlijk vind ik wel dat er minstens één persoon moet zijn die de column moet begrijpen zoals de schrijver hem bedoelt heeft, maar dat kun je op voorhand niet controleren. Je bent aan het lot van de lezer overgeleverd, wat soms moeilijker is dan het in eerste instantie lijkt. Vooral andere of zelfs verkeerde interpretaties vereisen uitleg of staan garant voor gezichtsverlies. Toch ga ik het eens proberen.
Censuur is toezicht houden op publicaties met een bevoegdheid om al dan niet wijzigingen of verwijderingen door te voeren eer men tot publicatie mag over gaan. Censuur wordt in het dagelijkse leven overal toegepast om verschillende redenen. Meestal kiest een team van wijze mensen uit hoe publicaties mogen verschijnen.
Zo is het omwille van privacy verboden om zomaar makkelijk traceerbare gegevens in beeld te brengen. Wie een keertje Blik op de Weg of MTV Cribs heeft gezien kent al tientallen voorbeelden van autokentekens die onherkenbaar in beeld gebracht zijn. Praktisch iedereen is het eens met deze manier van werken, want iedereen kan zich wel een voorstelling maken van de gevolgen als al die gegevens door iedere gek opvraagbaar zijn.
Censuur kent meer ethiek dan de privacy. Om tere kinderzieltjes die nog in ontwikkeling zijn niet al te veel te beschadigen passen we als ouders en regering ook enige censuur toe op de jeugd. Ik kan mij nog heel goed herinneren toen SBS6 de anime-serie The Guyver besloot uit te zenden, maar wel de zeer bloederige scenes niet kon gebruiken op het tijdstip waarop het uitgezonden werd. Van elke aflevering bleef daardoor de helft over. Ik heb me er over kapot gelachen en vond het belachelijk, maar tegelijkertijd kon ik me ook voorstellen dat er inderdaad scenes in zaten die een te permanente indruk kunnen achterlaten op kinderen. Niet leuk voor mij, maar wel begrijpelijk. Had SBS 6 er gewoon even bijgezet waarom ze deze censuur toepasten dan had ik er nog meer begrip voor gehad.
Het probleem met censuur ligt hem in die verschillende meningen. De één vindt dat het geen probleem is dat sommige dingen kunnen terwijl de ander het volslagen afschuwelijk vindt dat een dergelijk product te ervaren is door mensen die daar totaal geen behoefte aan hebben. Hoe maak je nu concrete regels die voor iedereen hetzelfde zijn en toch een redelijke normale afspiegeling zijn van wat er in de maatschappij om gaat? De wijze mensen worden opgetrommeld en kunnen besluiten om een publicatie aan te passen, te verbieden of te veranderen naar een categorie mensen die er hoogstwaarschijnlijk wel mee om kunnen gaan. Hoe houdt je iedereen tevreden?
Manhunt 2 is voor achttien jaar of ouder. Wie voor het eerst een videogame speelt en deze voor zijn kiezen krijgt kan zich vast wel een voorstelling maken waarom Manhunt 2 voor volwassenen is. De wijze mannen hebben besloten dat achttienjarigen (dat zijn volwassen mensen) zich beter kunnen losweken van het virtuele geweld dan de zeventienjarigen (dat zijn nog kinderen). Probleem voor de uitgever is dat bijna geen enkele regering of winkelketen zit te wachten op een game die alleen voor volwassenen geschikt is. Misschien komt dat door het idee dat videogames doorgaans een hobby is die kinderen spelen, maar wet is wet en de wijze mannen hebben besloten. Goed? Tsja, het zou wel eens anders geïnterpreteerd mogen worden.
En nog veel groter probleem wordt het als bepaalde zelfverklaarde woordvoerders van bepaalde bevolkingsgroepen of religies het gaan hebben over aanstootgevingen jegens hun eigen groep. Logisch, want als je een Christen bent zie je liever niet dat Gods naam te grabbel wordt gegooid door een uitgever van games. Een volgeling van de Islam vindt het aanstootgevend als er bespot wordt met het woord van Allah. Iemand van de Scientology is helemaal niet blij als met de teksten van wijlen Ron L. Hubbard opzichtig word omgesprongen. Iedereen zou ook kunnen begrijpen waarom een dierenliefhebber liever geen spel ziet waarin je kippen kunt trappen of schapen met behulp van duiveltjes afslacht.
Al deze groepen zouden natuurlijk op hun beurt ook kunnen proberen te begrijpen dat het in een videogame doorgaans gaat om pure fictie. Als fictie ineens in aanraking komt met de werkelijkheid of aanstoot kan geven aan een bepaalde groep, dan zijn de reacties niet van de lucht. Je hoort niemand klagen over de dodelijke aflopen in de Harry Potter boeken of de afslachtingen in Lord of The Rings, maar vreemd genoeg is het moeilijk kritiek geven, omdat de echte fans alleen goed willen horen en genieten, slechts op een manier die zij zelf goeddunken. Hoe de rest van de wereld er over denkt maakt niets uit, want dat is bij voorbaat al fout. De rel die vroegtijdige publicatie van de informatie over Potter teweegbracht deed mij nadenken over de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van informatie. Ik concludeer dat er niets mis is, maar dat er een hele hoop groepen zijn die publicaties verkeerd intepreteren. Soms doen ze dat zelfs expres om meer aandacht te krijgen.
In Resident Evil 5 worden zombienegers afgeslacht. Door geheel de Resident Evil-reeks was er totaal geen probleem met het afslachten van amerikanen en spanjaarden, maar nu het kleurlingen zijn ligt de lat opeens te hoog. Iedereen die wel eens Resident Evil heeft gespeeld weet dat het niet speciaal gaat om hoe de persoon er uit ziet, maar dat het een zombie is en die moeten gewoon dood. Simple as that. Met geen moment dacht ik aan racisme, al kan ik me zeker ook voorstellen dat het spel in deze vorm gretig aftrek gaat vinden bij de Ku Klux Klan. Is dat goed? Nee, racisme is fout.
Maar het is fictie en bij mijn weten nooit als racisme bedoeld. Houdt dat misbruik buiten de deur? Nee. Verkeerde interpretatie mogelijk? Best wel. Belachelijk? Ik vind van wel, maar ja... wie ben ik? Geen lid van de wijze mensen.
Dus daarom maar censuur toepassen? Om de grote algemene vrede voor iedereen in stand te houden? Om alle verkeerde interpretaties en uit de context gerukte quotes voor te zijn? Daarom maar leefstijdsgrenzen aanpassen en de mensheid behoeden voor schadelijke invloeden? Daarom maar informatie achterhouden of zelfs aanpassen naar een vreedzame interpretatie? Tsja. Het is niet altijd goed, maar het houdt wel de rust in stand. Maar het kan zeker geen kwaad om aan de wijze mensen en de woordvoerders van de groepen regelmatig te vragen,
Wat is nu precies het probleem?"
